O podstawowym kolorze skóry człowieka decyduje zawarty w niej barwnik – melanina. Ilość melaniny uwarunkowana jest genetycznie – najmniej zawiera jej skóra tzw. biała (w rzeczywistości beżowo-różowa), najwięcej natomiast skóra czarna. Osoby, których skóra nie wytwarza melaniny (albinizm) cechują białe skóra i włosy oraz czerwone oczy, ponieważ tęczówka jest zabarwiona jedynie przez włosowate naczynia krwionośne.
Tworzenie melaniny odbywa się w komórkach barwnikowych obecnych w głębszej warstwie naskórka zwanych melanocytami. Jej główną i podstawową funkcją jest ochrona skóry przed negatywnymi skutkami promieniowania UV, czyli jest naszym naturalnym filtrem przeciwsłonecznym. Gdy odkryta skóra jest wystawiona na działanie słońca, dochodzi do „opalania się", czyli wytworzenia dużej ilości melaniny, która przemieszcza się do górnych warstw naskórka i tam chroni DNA komórek przed absorpcją rodników tlenowych wytwarzanych przez promieniowanie UV oraz zapobiega uszkodzeniom DNA, które mogą prowadzić do rozwoju raka skóry. Najpierw pojawia się ( w ciągu kilku minut od ekspozycji na UV) natychmiastowa opalenizna wywołana przez oksydację istniejącej w skórze melaniny, a potem pojawia się opóźniona opalenizna (od 2 do 14 dni po ekspozycji na UV) spowodowana wzrostem produkcji melaniny w skórze.
W skórze człowieka występują dwa rodzaje melaniny: eumelanina (pigment brązowo-czarny) oraz feomelanina (pigment żółto-czerwony). Eumelanina odpowiada za brązowy odcień skóry i jej ilość jest większa u osób o ciemnej karnacji. U osób czarnoskórych duża ilość eumelaniny doskonale chroni DNA, co przekłada się na dużo rzadsze występowanie raka skóry. Z kolei u rudowłosych osób o jasnej karnacji podstawowym typem melaniny jest feomelanina. Niestety, feomelanina nie chroni DNA przed uszkodzeniem wywołanym promieniowaniem słonecznym, co sprawia, ze osoby te są bardziej narażone na nowotwory skóry, powstawanie zmarszczek i piegów niż osoby o ciemniejszej skórze.
