Kompleks ceramidowy to lipidowa mieszanina identycznych z ludzkimi trzech rodzajów ceramidów: ceramidu typu 3, ceramidu typu 6 II, ceramidu typu 1 oraz wolnych kwasów tłuszczowych, fitosfingozyny i cholesterolu.
Ceramidy są połączeniami sfingozyny z kwasami tłuszczowymi. Stanowią główny składnik spoiwa wypełniającego przestrzenie międzykomórkowe w warstwie rogowej naskórka.
Warstwa rogowa jest najbardziej zewnętrzną , a więc najbardziej widoczną warstwą skóry i w związku z tym jej rola w estetycznym wyglądzie człowieka jest najważniejsza. Stanowi barierę, jest miejscem na gromadzenie się substancji tłuszczowych i uczestniczy bardzo aktywnie w zjawisku nawilżania skóry. Warstwę rogową tworzą komórki (korneocyty), które są wynikiem końcowego procesu rogowacenia. Korneocyty układają się - określając bardzo schematycznie - na wzór ceglanego muru. Łączące je spoiwo ma chrakter lipidowy i składa się z mieszaniny wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu i ceramidów. Szczególnie charakterystyczna dla naskórka jest właśnie duża zawartość ceramidów (40-50%), które można uznać za najważniejsze lipidy w barierze warstwy rogowej skóry. Barierę tę tworzą oprócz ceramidów także cholesterol (25-35% łącznie z siarczanem cholesterylu) i wolne kwasy tłuszczowe. Dzięki wymienionym składnikom ma ona strukturę ciekłych kryształów, a taka właśnie budowa decyduje o zatrzymaniu wody w skórze, a więc o prawidłowym jej nawilżaniu. Zaś dostateczne nawilżenie oraz prawidłowa zdolność do złuszczania się warunkują gładki i promienny wygląd cery.
Ceramidy naturalnie występujące w skórze są kompleksową mieszaniną ponad 100 różnorodnych związków. Natomiast samych ceramidów zidentyfikowano siedem i oznaczono je cyframi arabskimi (1, 2, 3, 4, 5, 6I, 6II). Kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu cementu, który zapobiega łuszczeniu się skóry, a także utracie wody poprzez naskórek pełni zawierający w swoim składzie kwas linolowy ceramid typu 1, którego zawartość w cemencie jest najmniejsza (ok. 8%).
Ceramidy wpływają również pozytywnie na kondycję włosów. Lipidy te są bowiem naturalnym składnikiem spoiwa, które wypełnia przestrzenie między komórkami osłonki włosa. Ceramidy decydują tu, podobnie jak w skórze, o zwartości tego spoiwa, a więc o właściwym nawilżeniu włosów, ich elastyczności i sprężystości.
Niekorzystnie na ilość ceramidów w skórze (a w konsekwencji na spoistość i estetyczny wygląd naskórka) i we włosach wpływają mydło, detergenty, retinoidy, rozpuszczalniki, choroby, przemęczenie, długotrwały stres, zanieczyszczone środowisko, przebywanie w zadymionych pomieszczeniach, promieniowanie UV, trwała ondulacja, farbowanie. Ilość ceramidów spada również wraz z wiekiem - od okresu menopauzy spada ogólna ilość lipidów a w konsekwencji i ceramidów. Uszkodzenie skóry i zmniejszenie lipidów niezbędnych do funkcjonowania bariery lipidowej powoduje wzrost utraty wody , co przynosi negatywne skutki dla ogólnego stanu skóry. Naskórek, w którym brakuje ceramidów, staje się cieńszy, mniej elastyczny, zaburzeniu ulegają procesy rogowacenia. W efekcie - skóra starzeje się jeszcze szybciej, przestaje być gładka, pojawiają się zmarszczki. Tak więc, utrata wody poprzez naskórek sygnalizuje konieczność naprawy bariery lipidowej.
Niedobory ceramidów można uzupełnić preparatami kosmetycznymi. Obecny stan badań pozwala stwierdzić, ze są one cennym surowcem kosmetycznym, a największą skuteczność działania zapewnia zastosowanie kompleksowej i odpowiadającej tym, jakie w postaci naturalnej występują w ludzkiej skórze mieszaniny lipidów, tj. ceramidów w połączeniu z cholesterolem i wolnymi kwasami tłuszczowymi. Ceramidy wytwarza się również syntetycznie. Otrzymane wówczas związki mają strukturę podobną do ceramidów naturalnych, ale nie zawierają tak charakterystycznego układu, jak fitosfingozyna. Noszą nazwę pseudoceramidów. Dla ich uzyskania używa się stosunkowo niedrogich odczynników, dlatego pseudoceramidy są tańsze od swych naturalnych odpowiedników.
Kompleks ceramidowy to nowoczesny, naturalny i unikalny produkt, który wzmacnia funkcję bariery lipidowej oraz regeneruje jej uszkodzenia. Zastosowany w emulsji zarówno na nieuszkodzoną , jak i uszkodzoną skórę, zwiększa zdolność zatrzymywania wody w skórze oraz zmniejsza utratę wody przez naskórek, a zatem przywraca do normy zawartość wody w skórze oraz przyspiesza jej regenerację. Dzięki zawartości Fitosfingozyny pomaga w przebudowaniu bariery lipidowej, gdyż nie tylko dostarcza skórze z zewnątrz substancje natłuszczające, które tylko doraźnie i powierzchniowo nadrabiają brak wytwarzanych przez skórę lipidów, ale również pobudza skórę do samodzielnej ich produkcji. Fitosfingozyna bowiem wpływa na syntezę ceramidów. Działa również silnie przeciwzapalnie przeciwbakteryjnie, dzięki czemu zmniejsza ilość zmian trądzikowych i zaskórników oraz łagodzi podrażnienia.
Piśmiennictwo:
Ceramidy w kosmetykach
Ceramidy (sfingolipidy)
Agata Jabłońska-Trypuć, Romuald Czerpak - "Surowce kosmetyczne i ich składniki"
"Kosmeceutyki" - pod red. Zoe Draelos
Magdalena Czarnecka-Operacz, "Sucha skóra jako aktualny problem kliniczny", Postępy Dermatologii i Alergologii, 2/2006
Marie-Claude Martini - "Kosmetologia i farmakologia skóry"
Sławomira Jurkowska - "Surowce kosmetyczne"
